Türk tüketicisinin hak arama bilinci ve karşılaştığı sorunlar, Dünya Tüketiciler Günü etkinlikleri çerçevesinde Tüketici ve Çevre Eğitim Vakfı (TÜKÇEV) ve Hacettepe Üniversitesi Tüketici-Pazar-Araştırma-Test Eğitim Merkezi (TÜPADEM) işbirliği ile gerçekleştirilen "Tüketici Hakkını Arıyor mu?" panelinde akademisyen, sivil toplum, sanayi ve bürokrasi temsilcileri tarafından ele alındı.

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın da katkıda bulunduğu panelin açış konuşmaları TÜKÇEV Başkanı Beyhan Aslan ve TÜPADEM Müdürü Prof. Dr. Müberra Babaoğul tarafından yapıldı.

Konuşmasına, geçtiğimiz yıl Dünya Tüketiciler Günü'nde TÜPADEM işbirliği ile gerçekleştirdikleri "Tüketicinin Korunması ve Tüketici Haklarına İlişkin Bilinç Düzeyi Araştırması" ile "Tüketici haklarının neresindeyiz?" sorusunu cevapladıklarını hatırlatarak başlayan Beyhan Aslan; bu panel ile günümüz tüketicisinin hak arama bilincini ortaya koymaya çalıştıklarını belirtti.

"Tüketemezsek yaşam biter. Tüketmek zorundayız" diyen Aslan, önemli olanın bireyin bilinçli tüketici olması, toplumun da bilinçli tüketicilerden oluşması olduğunu kaydetti. Bilinçli toplumun oluşması için, tüketicilerin çok yönlü ve kapsamlı sorunlarının çözülmesi gerektiğine dikkat çeken Beyhan Aslan, bu nedenle tüketicilerin haklarını bilmeleri ve korumaları konusunda bilinçlenmelerinin şart olduğunu ifade etti.

TÜKÇEV ve TÜPADEM tarafından geçtiğimiz yıl yapılan "Tüketicinin Korunması ve Tüketici Haklarına İlişkin Bilinç Düzeyi Araştırması"na da destek veren Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) adına bir sunum yapan Kurumsal İlişkiler Direktörü İlknur Menlik, Federasyonun tüm çalışmalarının odağında tüketici olduğunu belirtti.

Gıda ve içecek sanayi olarak tüketici beklentilerine uygun çözümler geliştirdiklerini belirten Menlik, tüketici beklentilerine en iyi yanıtı verebilmek için 2008 yılında Ambalajlı Gıda ve İçecek Ürünlerinde Etiket Algı Araştırması'nı gerçekleştirdiklerini söyledi. Araştırma sonuçlarını referans kabul ettiklerini belirten Menlik, tüketici beklentilerini karşılamada sektörün rolü üzerine katılımcılara şu bilgileri verdi:

"Beslenme politikalarının oluşturulmasına yönelik tüm paydaşlarla işbirliği yapıyoruz. Gıda güvenliği ile ilgili yasal mevzuatın hazırlanması, beslenme eğitimi ve obezite ile mücadele konularında yapılan tüm çalışmalara katkı sağlıyoruz. Tüketicilerin etiket yoluyla bilgilendirilmesi, ambalajlı süt örneğinde olduğu gibi reklam kampanyaları ile bilinçlendirilmesi ve sağlığı teşvik edici (fonksiyonel) gıdaların geliştirilmesi konularında sürekli çalışıyoruz. Farklı ürün seçenekleri sunarak tüketicilerimize daha kaliteli, daha sağlıklı bir yaşamın kapısını açıyoruz. Yeterli ve dengeli beslenme bilincinin yerleşmesi ve aktif yaşam tarzlarının desteklenmesi amacıyla teşvik edici çalışmalara imza atıyoruz".

Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü İsmail Kalender, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tarafından Tüketicinin Korunmasına Yönelik Sağlanan Hizmetler başlıklı konuşmasıyla panele katıldı. Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünün, tüketiciye hizmet ve tüketici sorunlarını 8 başlıkta ele aldığını belirten Kalender, 1980 sonrasında gittikçe ağırlık kazanmaya başlayan tüketici haklarının yasa ile güvence altına alınması konusunda mevzuat geliştirildiğini, 2003 yılında mevzuata getirilen yeniliklerle, Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri'nin (TSHH) devletin idari yapısına girdiğini ifade etti.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerinin kararlarının 2010 yılı için 938,75 TL altındaki uyuşmazlık tutarları için bağlayıcı olduğuna da değinen Kalender, söz konusu kararların İcra İflas Kanununun ilamlarının yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre işlem gördüğünü ifade etti. Geçen yıl TSHH'ye 143 bin başvurunun geldiğini aktaran Kalender, bu başvuruların 104 bininin tüketici lehine sonuçlandığını açıkladı.

Kalender, konu ile ilgili şu bilgileri verdi:

"Gerek almış oldukları kararların yaptırım gücü, gerekse zaman ve maliyet açısından tüketicilere büyük kolaylıklar sağlaması nedeniyle Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri, tüketicilerin hak arama konusunda başvurabilecekleri en önemli merci haline geldi. Bu itibarla, tüketicilerimizin hakem heyetlerine başvurularını kolaylaştıran, hakem heyetlerimizin iş ve işlemlerini hızlandıran TÜBİS (Tüketici Bilgi Sistemi) 2010 yılında tüketicilerimizin ve hakem heyetlerimizin hizmetine girmiş olacak. www.tüketici.gov.tr adresli internet sitesi üzerinden ulaşılacak olan TÜBİS'in, tüketici şikâyetlerinin tek bir noktadan alınmasına, daha etkin ve doğru tüketici politikalarının uygulanmasına katkıda bulunacağına inanıyoruz.

"Sosyal adalet anlayışı

HÜ İİBF Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çağlar Özel de hukuksal açıdan tüketicinin korunması konusunda bilgiler verdiği sunumunda özetle: "Tüketicinin korunması çağımıza özgü bir kavramdır. Ülkemizde de doğrudan ya da dolaylı olarak tüketicinin korunmasına yönelik pek çok hüküm vardır. Bunlardan en önemlisi tüketicinin korunması hakkında kanundur. Tüketicinin korunmasına yönelik olarak getirilen hükümlerin gerekliliği özellikle zayıfların korunması düşüncesi ve sosyal adalet anlayışı bağlamında ele alınmaktadır" dedi.

Aile ve Tüketici Bilimleri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Müberra Babaoğul başkanlığında bir ekiple Türkiye çapında geçtiğimiz yıl yürütülen "Tüketicinin Korunması ve Tüketici Haklarına İlişkin Bilinç Düzeyi Araştırması" sonuçları Doç. Dr. Arzu Şener tarafından panelde katılımcılara sunuldu.